Het gebruik van parenterale geneesmiddelen in kant-en-klare spuiten heeft grote voordelen. Patiënten, verpleegkundigen en de ziekenhuisorganisatie profiteren ervan. Momenteel worden al kant-en-klare spuiten geleverd door de farmaceutische industrie, maar in beperkte mate. Het investeren in eigen productie van spuiten door ziekenhuisapotheken vergroot de voordelen.

De voordelen liggen op gebied van:

  • Gezondheid van patiënten
  • Veiligheid van personeel
  • Risk & Compliance
  • Duurzaamheid en milieu
  • Kosten van de zorg

Gezondheid van patiënten

Bij het toedienen van geneesmiddelen kan tijdens VTGM veel misgaan en helaas gebeurt dat daardoor ook: de patiënt krijgt het verkeerde medicijn of de verkeerde hoeveelheid. Volgens VMS veiligheidsprogramma blijkt uit de Centrale Medicatiefouten Registratie (CMR) dan ook dat de meeste medicatiefouten optreden bij het voor toediening gereedmaken van parenterale geneesmiddelen. Bijna de helft van de geregistreerde fouten vindt plaats tijdens het toedienproces.

Vaak speelt er een combinatie van factoren zoals bijvoorbeeld onduidelijkheid van etiketten, werkdruk bij verpleegkundigen (al dan niet in een spoedsituatie) en door de keuze voor de gebruikte materialen en hulpmiddelen zoals glazen ampullen en naalden. Australisch onderzoek toont bijvoorbeeld een relatie tussen gebruik van ampullen en minuscule glasdeeltjes die in de bloedbaan van de patiënt kunnen belanden.

Het leveren van parenterale geneesmiddelen in kant-en-klare spuiten bespaart bovendien ook tijd, die in spoedsituaties essentieel kan blijken. Reden waarom de EBA (European Board of Anaesthesiology) het gebruik ervan aanbeveelt in haar laatste Recommendations for Safe Medication Practice. Daarbij zorgt het verminderen van het aantal handelingen in VTGM ervoor dat verpleegkundigen meer tijd hebben voor directe aandacht voor de patiënt.

Veiligheid van personeel

Het gebruik van kant-en-klare spuiten vermindert het gebruiken van injectienaalden door bijvoorbeeld verpleegkundigen en de bijbehorende prikaccidenten. Het gebruik van glazen ampullen brengt niet alleen voor patiënten een risico mee, ook voor verpleegkundigen kan dit een risico zijn. Zo blijkt uit Braziliaans onderzoek dat zes procent zich wel eens heeft gesneden bij het openen van glazen ampullen, met het risico op besmetting en infecties tot gevolg (Carraretto A. R. et al, Glass ampoules: Risks and Benefits, Rev Bras Anestesiol 2011; 61: 4: 513-521).

Risk & Compliance

Recentelijk zijn met het oog op deze hoge risico’s van VTGM van parenterale geneesmiddelen twee resoluties opgesteld door de Europese Raad. Het beleidsadvies van de Europese Raad stelt dat kant-en-klare producten waaronder spuiten de voorkeur verdienen boven handmatig optrekken vanuit ampullen en flacons. Gezien het laatste standpunt van de Europese Raad is het aannemelijk dat de norm in ziekenhuizen steeds meer het gebruik van parenterale geneesmiddelen in kant-en-klare spuiten wordt. Met het vergroten van het aantal kant-en-klare geneesmiddelen voldoet het ziekenhuis ook beter aan de vereisten vanuit VMS High Risk. De Inspectie Gezondheidszorg (IGZ) heeft onlangs bekend gemaakt de productie door de ziekenhuisapotheek van geregistreerde parenterale geneesmiddelen in kant-en-klare spuiten toe te staan en te verkiezen boven ampullen in het kader van VMS High Risk.

Duurzaamheid en milieu

In een ziekenhuis draait alles om de patiënt. De richtlijn voor anesthesiologen schrijft daarom ook logischerwijze voor dat ampullen nooit voor twee verschillende patiënten mogen worden gebruikt. Bij gebruik van kant-en-klare spuiten kan de productie beter afgestemd worden op de behoefte omdat de ziekenhuisapotheek dat in nauwe samenspraak zelf produceert, hetgeen onnodige vernietiging van overmaat en niet gebruikte producten vermindert.

Kosten van de zorg

Al deze voordelen dragen uiteindelijk ook bij aan het terugdringen van de kosten. Weliswaar zijn er de investeringen in machines en apparatuur, als ook de (her)inrichting van de faciliteiten van de ziekenhuisapotheek en de implementatiekosten. Daarbij komt dat spuiten duurder zijn dan ampullen. Maar daar staan alle bovenstaande voordelen tegenover die elk ook weer een kostenvermindering vertegenwoordigen.

Gebruik van parenterale geneesmiddelen in kant-en-klare spuiten leidt tot kostenbesparing omdat:

  • Patiënten beter geholpen worden door snellere toediening van geneesmiddelen
  • Er minder verspilling plaatsvindt
  • Fouten en besmettingsrisico’s verminderd worden en daarmee aanvullende en langdurigere zorg voorkomen wordt
  • Inkoop- en efficiencyvoordeel doordat er grootschalig bereid wordt